خطرات ماده ضدمیکروبی تری کلوسان موجود در مواد شوینده بر سلامتی انسان

تری کلوسان Triclosan با فرمول شیمیایی C₁₂H₇Cl₃O2 یک ترکیب شیمیایی با خاصیت ضد میکروبی است که در انواع مواد شوینده مانند شامپو، مایع های دست شویی، صابون و خمیر دندان وجود دارد. این ماده جزو مواد ضد عفونی کننده و محافظت کننده است که با فرمول 5-chloro-2-(2,4-dichlorophenoxy)phenol شناخته می شود.

 دانشمندان می‌گویند شواهد نشان داده‌اند که این مواد ضد میکروبی مانند تریکلوسان نه‌ تنها تأثیر چندانی در کشتن باکتری ندارند، اما ممکن است به سلامت انسان آسیب بزنند.

 سال گذشته سازمان غذا و داروی آمریکا برای ممنوع کردن تریکلوسان، تریکلوکاربان و ۱۷ ماده ضد میکروبی دیگر از صابون و سایر شوینده‌های بدن انجام داد، چراکه این مواد «عموماً ایمن و مؤثر نیستند.»

اقدام سازمان غذا و داروی آمریکا باعث شد تولیدکنندگان عمده مواد بهداشتی – مانند جانسون و جانسون- شروع حذف کردن تدریجی آن‌ها کنند.

اما تریکلوسان هنوز در صداها فراورده مصرفی از شامپو گرفته تا ظروف سرو غذا، خمیردندان و اسباب‌بازی‌ها یافته می‌شود. این مواد شیمیایی با هدف کمک به جلوگیری از انتشار بیماری و عفونت به کار برده می‌شوند.

دکتر دیوید آندروز، دانشمند ارشد در «گروه کاری زیست‌محیطی»‌(EWG) گفت:‌«اقدام اخیر سازمان غذا و دارو سایر استفاده‌ها از این ماده شیمیایی هدف قرار نداده است و لازم است کار بیشتری در این زمینه انجام شود.»

این گروه پژوهش و حمایتی زیست‌ محیطی یک بیانیه ۲۵ صفحه‌ای امضا کرده‌اند که در آن خواستار ممنوعیت کامل این ماده شیمیایی شده‌اند.

با اینکه برخی از فراورده‌هایی که حاوی تریکلوسان هستند، مانند مواد آرایشی، خمیردندان و صابون و شامپو تحت نظارت سازمان غذا و دارو قرار دارند، بر فراورده‌های دیگر چنین نظارتی وجود ندارد. این فراورده‌ها شامل لباس، کارت‌های اعتباری، تخته گوشت، پتو، تشک، وان، مبلمان و اسباب‌بازی می‌شوند. محدودیتی در استفاده از تریکلوسان و تریکلوکاربان در لوازم‌خانگی یا فراورده‌های ساختمانی وجود ندارد.

آنتی باکتریالی که معمولاً در صابون‌ها، شامپوها، خمیردندان‌ها و بسیاری از دیگر اقلام شوینده وجود دارد تری‌کلوسان نام دارد که به رغم استفاده گسترده از آن محققان در مطالعه جدید خود به پیامدهای جدی مواجهه دراز مدت با این ماده شیمیایی پی برده‌اند.

تحقیق بر روی موش‌ها نشان داد که تری کلوسان منجر به فیبروز کبد و سرطان می‌شود. این بیماری زمانی بروز می‌کند که موجب تشکیل بافت لیفی زخم اطراف سلول‌های کبد و رگ‌های خونی می‌شود. این امر با گذشت زمان منجر به سیروز کبدی و در نهایت توقف عملکرد این اندام می‌شود. تومورهای کبدی ناشی از مواد شیمیایی در موش‌ها بزرگ‌تر و تکرار شونده‌تر از دیگر موش‌هایی بود که در معرض تری‌کلوسان قرار نگرفتند.

تری‌کلوسان یکی از هفت ترکیب اصلی شیمیایی است که به طور مکرر در مواد شوینده ایالات متحده استفاده می‌شود. هر چند باور رایج این است که صابون آنتی باکتریال محافظ مناسبی در برابر بیماری‌های ناشی از باکتری است اما مطالعه جدید محققان دانشگاه کالیفرنیا این را نشان نمی‌دهد. چند دهه تحقیق سازمان غذا و دارو هیچ مدرکی مبنی بر سالم‌تر و مفیدتربودن تری‌کلوسان موجود در صابون‌های آنتی باکتریال در مقایسه با رسم از مد افتاده آب و صابون به دست نمی‌دهد. همچنین یکی از مشکلات اصلی این است که این صابون‌های جدید از بین برنده باکتری‌ها هستند نه ویروس‌ها. در حالی که ویروس عامل بسیاری از بیماری‌ها مانند سرما خوردگی است.

بهترین شیوه برای دور کردن باکتری‌ها شستن منظم دست‌ها با آب و صابون به همراه بهداشت غذایی در آشپزخانه است. محققان می‌گویند می‌توان با کنار گذاشتن استفاده از تری‌کلوسان در محصولات بهداشتی دست که فراگیر و ارزان‌ قیمت است آثار مخرب آن را بر محیط‌ زیست و انسان کاهش داد. به گفته آن‌ها هم ه‌جایی بودن این مواد شیمیایی در محصولات روزانه مردم با مشکلات فراگیر باروری در دنیای امروز بی‌ ارتباط نیست.

منبع: HealthDay