فرمالیته و مولاریته چیست و چه تفاوتی با هم دارند
فرمالیته تعداد فرمول گرم ماده شیمیایی در یک لیتر محلول است. دلیل استفاده از آن در شیمی، عدم وجود مولکول مستقل در بعضی از مواد مانند ترکیبات یونی است که می تواند برای بعضی از مواد برابر مولکول گرم در لیتر یا مولار باشد. یکای فرمالیته مانند مولاریته، مول برلیتر می باشد. فرمالیته تعداد مول اولیه حل شونده(بدون یونش یا تفکیک) در یک لیتر محلول می باشد. ولی مولاریته تعداد مول حل شونده باقی مانده در پایان انحلال به همان شکل ساختاری اولیه (ترکیبی یا عنصری) و یونش نیافته می باشد.
پس عدد فرمالیته برای یک نمونه حل شونده که انحلالش کامل یونی یا عمدتا یونی نباشد (الکترولیت قوی نباشد) با عدد مولاریته یکسان است. مانند غیر الکترولیت ها (مثلاشکر) یا الکترولیت های ضعیف مثل اسیدها و بازهای ضعیف. چون ساختار حل شونده در طی انحلال کاملا یا عمدتا حفظ می شود و عمدتا یا کاملا یونش یا تفکیک یونی ندارد.
ولی برای حل شونده ای که انحلالش عمدتا یا کاملا یونی باشد (الکترولیت قوی باشد)، فرمالیته که عبارت از مول های اولیه دریک لیتر محلول می باشد، بیش از مولاریته چنین محلولی که عبارت از، تعداد مول های حل شده ی یونش نیافته در پایان انحلال دریک لیتر محلول می باشد خواهد بود.
کلا فرمالیته ی محلول ، ازنظر عددی یا برابر یا بیش از مولاریته ی محلول می باشد .
تفاوت فرمالیته با مولاریته :
فرمالیته مانند مولاریته غلظت را بر اساس مول های جسم حل شده به لیتر محلول بیان می کند. تنها یک اختلاف کوچک وجود دارد. مولاریته غلظت یک گونه شیمیایی ویژه در محلول است در حالی که فرمالیته غلظت کل گونه در محلول است. این غلظت را مولاریته تجزیه ای نیز می نامند.
در واقع مولار برای غلظت گونه و غلظت فرمال برای غلظت تجزیه ای به کار می رود. اگر یک ترکیب به یون های تشکیل دهنده تفکیک نشود، فرمالیته و مولاریته آن با هم برابر خواهد بود.
به طور مثال اگر NaCl 0.1M در آب ترکیب شود، مولاریته یون +Na و -Cl یک دهم است. در حالی که مولاریته NaCl صفر است. زیرا در آب هیچ NaCl وجود ندارد. در عوض غلظت NaCl یک فرمال خواهد بود.
