نقد و بررسی کتاب شیمی 3 دوازدهم دبیرستان

کتاب شیمی 3 پایه دوازدهم دبیرستان شامل 4 فصل می باشد به نام های اسید و باز، تعادل، الکتروشیمی و شیمی و هنر که مبحث الکتروشیمی در فصل سوم کتاب به نام آسایش و رفا در سایه شیمی آمده است. در ادامه از جم شیمی JamShimi به نقد و بررسی کامل این کتاب می پردازیم.

شیمی دوازدهم شامل چهار فصل است.
1- مولكول ها در خدمت تندرستی
2- آسایش و رفاه
3- هنر و ماندگاری
4- انرژی های نو

الکتروشیمی در فصل دوم با نام «آسایش و رفاه در سایه شیمی» ارایه شده است:

فصل 2 در یک نگاه.

عنوان فصل: آسایش و رفاه، درسایه شیمی
تعدادصفحات: 45 که با توجه به محتوای مطالب مطرح شده دراین فصل سنگین است و ضروری است که بخشی از موضوعات حذف یا به عنوان بیشتر بدانیددر نظر گرفته شود.
برای مثال باتری های دکمه ای و لیتیم -یون به عنوان بیشتر بدانید مطرح شود.

عدم تناسب میزان محتوی ارائه شده با زمان لازم برای آموزش آن

عناوین فرعی:

• باتری های قابل شارژ
• شدت مصرف انرژی
• تعریف الکتروشیمی
• دادوستد الکترون
• قواعد عدد اکسایش
• پتانسیل الکترود نیم سلول
• پیل گالوانی
• الکترود استاندارد هیدروژن
• جدول پتانسیل کاهشی استاندارد برای برخی موارد نیم پیلی
• الکتروشیمی در جهت ذخیره انرژی
• باتری های ماشین
• باتری های دکمه ای
• باتری های لیتیم -یون
• بازیافت باتری
• الکتروشیمی در مسیر پیشرفت پایدار
• الکتروشیمی در خدمت بهبودخواص مواد
• اقتصاد مبتنی بر الکتروشیمی
• بررسی الکترودهای الکترولیز در حالتی که الکترودهابی اثر نیستند
• نقره در اثر واکنش اکسایش-کاهش کدر می شود.
• الکتروشیمی درصنعت

مهم ترین نکات مشترک نقد و بررسی دبیران شیمی در مورد کتاب شیمی دوازدهم عبارتند از:
1-در کل الکترو شیمی در زندگی خیلی ملموس بوده و وجودش در کتاب درسی ضروری است. انتخاب مبحث انرژی، باتری ها، سدیم کلرید، فلز نقره و خوردگی آهن بعنوان زمینه ها از نکات قوت کتاب می باشند و با روند کتاب های نظام جدید هماهنگ است.

2-حجم زیاد فصل:
با توجه به چهار فصل بودن کتاب و 4 ساعت آموزش هفتگی، احساس می‌شود این فصل بیش از حد مورد نظر طولانی شده است. شاید حدود ۳۰-۳۵ صفحه کافی باشد.
پس به نظر می رسد یک سری مطالب لازم هست حذف شوند.
اغلب همکاران برای کاهش حجم کتاب موارد زیر را پیشنهاد کرده اند:
1- مقدمه چینی های ارایه شده برای مفهوم واکنش های اکسایش -کاهش
2- توضیحات مربوط به انواع باتری که پیشنهاد می شود دو نوع باتری در متن اصلی و دو نوع دیگر در بیشتر بدانید ارایه شود.
3- تعداد نمودارهای ابتدایی فصل زیاد بوده و به نظر می آید دو‌ نمودار در این قسمت کافی باشد. حذف دو مورد دیگر و یا انتقال آنها به بیشتر بدانید و یا کاربردهای الکتروشیمی پیشنهاد می شود.

4- یکی از روش‌های تعیین عدد اکسایش کافی به نظر می رسد. از آنجا که رسم ساختار لوویس در پایه دهم چندان عمیق کار نمی شود پیشنهاد حذف تعیین عدد اکسایش به روش ساختار لوویس می شود.
5- از نظر برخی همکاران، اقتصاد مبتنی بر الکتروشیمی نیز کاندیدای حذف می باشد.

3- رویکرد آموزشی فصل:
1- رویکرد کتاب بیشتر به موضوع محور (دانشی) نزدیکتر است تا تعاملی و کاوشگرانه.
به نظر می رسد که مولفین محترم تلاش نموده اند با ارایه یک سری سوالات و بحث کنیدهای متعدد در متن، کتاب را تعاملی نشان دهند و رویکردی فعال و کاوشگرانه به آن ببخشند اما نتیجه تلاش برای رسیدن به این هدف، چندان موفق به نظر نمی آید.
2- ارایه مستقیم و توضیحات بعضا تکراری و زیاده از حد مقدمه و برخی مفاهیم، کسل کننده ، غیر جذاب و تاکید کننده بر جنبه حفظیات و ارایه دانش مستقیم از نکات درخور تأمل و بازنویسی به نظر می رسد. تاکید بر کاوشگری و تعاملی نمودن این مباحث ضروری به نظر می رسد.
3- ساختار این فصل با کتاب شیمی 10 و 11 هماهنگ نیست و از حالت زمینه محور بودن خارج شده و بیشتر دانش محور است.
4- گاهی مطالب ساده بسیار توضیح داده شده و گاه مطالب سخت توضیح کمی دارند. در برخی موارد همگونی در نوشتار رعایت نشده بنظر می رسد نوشتار مربوط به چند شخص متفاوت است.

مهم ترین نکات مشترک همکاران در بررسی 5 صفحه اول کتاب عبارت بودند از:
1- شكل 4 بهتر است به مقايسه انرژي در بازه زماني منتهي به سال 97-96 بپردازد تا سال 92 چرا كه این کتاب قراره سالیان سال تدریس شود.‌ پيشنهاد مي شود نمودارها به روزتر باشند .

2- با هم بينديشيم صفحه 2 چندان مناسب نيست، مي شود آن را حذف نمود و به جاي آن دو جمله ارايه داد يا حداقل سطح پرسش ها بالا روند.
3-  مطالب خیلی بحث برانگیزه زيادي دارد مثل نمودارها، خود آزمايي و با هم بينديشيم، كه زمان زيادي براي تفسير لازم دارند، وقت براي تدريس مناسب مطالب مهمتر كم می آید.
4- تعریف مناسب تر و گویا تری برای واژه «شدت انرژی» لازم است. این کلمه احتمالا سبب کج فهمی فراگیران خواهد شد. آیا تعریف این واژه حاکی از «میزان زیادی مصرف» انرژی است؟ یعنی یه جورایی معادل «اسراف در انرژی»؟!
5- ضرورت دارد؛ در متن کتاب به باتري هاي قابل اتساع و قابل شارژ بي سيم که تصویر آن در صفحه اول فصل ارایه شده، در معرفی انواع باتری اشاره شود .
6- وجود نمودار ها به دانش آموز ها روند تحلیلی خوبی می دهد، به شرطی که در ارتباط با مسائل روز جامعه باشند و حجم كتاب و زمان لازم براي تفسير نمودارها در اختيار دبير باشد.
7- از نظر جذابیت مطالب، تا الان توی این بخش، انواع باتری ها جذاب تر هستند نسبت به بقیه موارد
در در طرف مقابل، مقایسه سرعت اکسایش کلر و اکسیژن، کاملا گیچ کننده و نامفهوم اورده شده
8- ویژگی برخي ديدگاه ها در تاليف كتب درسي این هست كه: هدف رو بر شيميدان كردن دانش آموزان مي بينند در حالي كه هدف بايد بر “روش آموختن” به شاگردان بدانیم نه انتقال مفاهيم علمي.
اين ديدگاه سبب ارايه حجم زيادي در كتب درسي می شود و حرص و ولع مولف محترم بر انتقال مفاهيم بيشتر را در پي خواهد داشت.
چه ضرورتي دارد اين همه مفاهيم گوناگون را آموزش بدهیم!؟
9- در خاتمه اين 5 صفحه و قبل از داد و ستد إلكترون، بهتر است مطلبي كوتاه و مختصر در معرفي باتري ها جهت ايجاد انگيزه ارايه شود.
10- حجم كتاب خيلي زياده، معمولا كلاس هاي پايه آخر تا عيد برگزار مي شود و با توجه به نهايي بودن امتحانات و در پيش بودن كنكور كتاب تمام نمی شود.

بررسی صفحات 17-6
مهم ترین نکات مشترک همکاران و دبیران شیمی عبارتند از:
1- با توجه به پیل اشکانی که 200 سال قبل از میلاد مسیح و قبل از اختراع پیل ولتا توسط ایرانیان به کار برده می شد..در صفحه ۶ پاراگراف دوم به جای روی و مس پیل ولتا الکترودهای آهن و مس را مطرح می کرد. این پیل توسط دانشجویان شریف شبیه سازی شد و باستان شناسان آلمانی هم آن را تایید کردند.
2- در شكل پایین حاشیه ص 7 بهتر است تغيير شعاع اتم به یون لحاظ شود
3- در مورد قسمت ب سوال ‌صفحه 7 به جای «مولکول کلر» عبارت زیر پیشنهاد می شود: …. هر یک از اتم های کلر …..

4-  قسمت ج سوال صفحه 7: سوال ابهام دارد باید مشخص کند یک مول گاز یا یک مول اتم اکسیژن؟ البته ما می دانیم منظور یک مول گاز O2 است

5-  می توان با ارایه مثال های مختلف از ترکیبات گوناگون، قواعد تعیین عدد اکسایش را به روش کاوشگرانه بدست آورد.
6- در روش ساختار لوویس به علت عدم بیان الکترونگاتیوی در محاسبه اعداد اکسایش خیلی از عناصر با مشکل مواجه خواهیم شد مثلا در CCl4و OCl2 با چه منطقی خصلت نافلزی اتم‌های O,Cl و C را مقایسه و سپس محاسبه های لازم رو انجام بدیم؟ در PH3 و PBr3 و NCl3چطور؟؟
احتیاجی هم به ساختار لووییس نیست ..البته در ترکیبات الی اشاره شود بد نیست ولی تاکید شود خیر چون دوتا سه قاعده دارد که دانش آموزان فراموش می کنند
رسم ساختار لوویس ترکیبات الی هم مشکل خودش را دارذ به همین خاطر همان روش «قواعد» کافی به نظر می رسد
7- در مورد فلز روی در آب برداشت این هست که :کتاب می خواد بگوید همه فلزات وقتی تو محیط آبی قرار می گیرند تمایل به از دست دادن الکترون و اکسایش دارند این جزو طبیعت ذاتی فلزات است اما میزان تمایل فلزات مختلف به از دست دادن الکترون متفاوت است. بین یون های مثبت محلول و بار منفی تیغه اختلاف پتانسیلی وجود دارد که در فلزات مختلف متفاوت است.
نتیجه این که: مولف می خواد بیان کند فلزات تمایل متفاوتی به از دست دادن الکترون دارند. اختلاف پتانسیل بین تیغه و آب بسیار ناچیز است. اما برای استفاده از انرژی الکتریکی تیغه فلزی را در محلول کاتیون هایش قرار دارد اختلاف پتانسیل بیشتری دارد به علت غلظت بیشتر کاتیون فلزی است. این اختلاف پتانسیل به اندازه ای است که استفاده کاربردی داشته باشد
نقد و بررسی کتاب شیمی 3 دوازدهم دبیرستان نخسین بار در سایت JamShimi.ir توسط نظر جمعی از دبیران شیمی کشور پدیدار شد. و این مطلب و بررسی تا انتهای کتاب در این سایت ادامه خواهد داشت که پیشنهاد می کنیم حتما به این سایت تا اتمام بررسی کتاب سر بزنید