چرا جيوه مايع است

جيوه در دماي اتاق مايع است چون دماي ذوب پاييني دارد و اين بدان معناست كه نيروهاي پيوندي در جيوه ضعيف است. ساختار جيوه به صورت لوزوجهي (رومبوهدرال) كج شده است و كم ترين فاصله Hg-Hg در صفحات فشرده، حدود 16درصد بلندتر از پيوندهاي فلز- فلز در طلا، نقره و مس ( با ساختار مكعبي ) و كادميم و روي ( با ساختار كريستالي هگزاگونال فشرده ي كمي كج ) است، پس پيوندهاي فلز- فلز در جيوه ضعيف تر از ميزان قابل انتظار است.
علت مايع بودن جيوه، در فاز گازی و مقايسه ي بين طلا و جيوه است. Hg در مقايسه با Au نمي تواند پيوندهاي ساده ي كووالانسي قوي داشته باشد. تفاوت بين طلا با تشكيل مولكول دي مر با پيوند قوي و پايدار در فاز گازي Au 2(g) و جيوه با خصوصيت منحصر به فرد در ميان فلزات و شكل كاملا مونومري در فاز گازي Hg(g) , مشابه با تفاوت بين H2(g) و He(g) مي باشد. مولكول He2(g) وجود ندارد چون سومين وچهارمين الكترون ظرفيت در اوربيتال ضد پيوندي وارد شده و مولكول دو اتمي را كاملا ناپايدار مي كند. در مورد جيوه, اوربيتال 6s كه به طور نسبي منقبض شده كاملا پر است, پس دو الكترون 6s نمي توانند در پيوند هاي فلز – فلز مشاركت زيادي داشته باشند (برخلاف طلا ) .

₇₉Au(g) : [Xe] 4f ¹⁴ 5d ¹⁰ 6s ¹

₈₀Hg(g) : [Xe] 4f ¹⁴ 5d ¹⁰ 6s ²

بنابراين مي توان نتيجه گرفت كه پيوند تا حد زيادي توسط نيروهاي واندروالسي و احتمالا برهم كنش اوربيتالي ضعيف 6p شكل گرفته است و اين دليل ضعيف بودن زياد پيوند Hg – Hg مي باشد.
اين مسئله رسانايي كم جيوه را نسبت به طلا توجيه مي كند, دو الكترون 6s مستقر هستند و در نتيجه سهم بسيار كمي در نوار رسانايي دارند و به همين دليل جيوه را” شبه گاز بي اثر” مي نامند.