دانستنی هایی شیمی صابون

  کف از نظر شیمیایی یک امولسیون هوا است که در آن حجم هوا درمایع  بیشتر از مایع  می باشد . اگر مقداری آب را به شدت تکان دهید در سطح آن کف ناپایداری ایجاد می شود. اما اگر با مقداری صابون ویا پودرپاک کننده این آزمایش را تکرار کنید کف بیشتر و پایدارتری تشکیل خواهد شد. عواملی که درتشکیل کف دخالت دارند بسیارند که از آن جمله می توان کم شدن کشش سطحی٬ افزایش ویسکوزیته سطحی٬ غلظت محلول و درجه حرارت را نام برد. البته قدرت چرک بری یک دترجنت رابطه مستقیمی با قدرت کف کندگی آن ندارد .

به منظور بالا بردن قدرت کف کنندگی به صابون سدیم کربنات  اضافه می کنند.

در دترجنت ها از نوع آلکیل سولفاتها برای افزایش کف از منواتانل آمید و در آلکیل آریل سولفناتها از دی اتانل آمید بعنوان عامل افزاینده کف استفاده می شود . درصنعت علاوه بر موارد ذکر شده از لیستین ( lecithin) و ساپونین ( saponins) نیز به این منظور استفاده می شود .

به عنوان ثابت نگهدارنده کف به دترجنت ها استر حاصل ازترکیب اسید های چرب با گلیکول وهگزا دکان ۱و۲ دی ال اضافه می شود .

   صابون های معمولی نمک های سدیم و یا پتاسیم اسید های چرب هستند. چون در آب معمولی یون های دیگری نظیر کلسیم و یا منیزیم وجود دارد صابون در آب به صابون این یون ها تبدیل می شود که صابون سخت نام دارد و نامحلول در آب می باشد .

۲RCOO- Na+(aq)  +  ‍‍‍Ca2+(aq)    →     ۲Na+ (aq)   +  (RCOO)2Ca (s)

                 صابون سخت                                                             صابون معمولی

شاید اندیس صابونی شدن سرعت نسبی هیدرولیز قلیایی یک استر باشد.

صابونها از هیدرولیز قلیایی استر اسیدهای چرب به دست می می آیند. سرعت نسبی هیدرولیز قلیایی استرها  متفاوت است. و این تفاوت عمدتا بستگی به واسطه دارد که چقدر سریع تشکیل  شود و چه کسری از آن به محصول تبدیل می شود. سرعت تشکیل واسطه نیز تحت تاثیر عوامل الکترونی و هم عوامل فضایی است.  زیرا در حالت گذرا واسطه دارای یک بار منفی است .  و در این حالت کربن چهار وجهی به سه وجهی تغییر پیدا می کند .

به این علت به صابون نمک اسید چرب می گویند که به طور عمده نمکهای سدیم کربوکسیلیک اسید های بلند زنجیری هستند که اسیدهای چرب نامیده می شوند .اسید های چرب از یک زنجیر هیدروکربنی طویل ویک گروه کربوکسیل تشکیل شده اند وچون از هیدرولیز چربی ها تشکیل می شوند به این نام خوانده می شوند .این اسید ها که می توانند سیرشده مانند استاریک اسید (CH3(CH2)16COOH) که از هیدرولیز چربی گاو به دست می آید٬ و یا پالمتیک اسید و یا سیرنشده مانند اولئیک اسید (CH3(CH2)7CH=CH(CH2)7COOH) که در روغن زیتون وجوددارد. باشند . عموما بین ۱۴تا۱۸کربن دارند . روغن ها وچربی های حیوانی که صابون از آن ها تهیه می شود٬ شامل گلیسیریل استرهای این اسید هستند .

 رنگ شعله صابون به فلز بکار رفته در آن بستگی  دارد . صابون سد یم شعله زرد وصابون پتاسیم شعله اش بنفش خواهد بود .صابون سایر فلزات نظیر آلومینیم ٬ کلسیم ٬ کبالت٬ لیتیم ٬ سرب وروی نیز ساخته می شود که هرکدام کاربرد های گوناگونی دارند.

محصولات سوختن کامل صابون مانند سوختن هرماده آلی دیگر  تولید بخار آب وکربن دی اکسید  وبه علت وجود ماده قلیایی موجود در آن شامل مقادیری کربنات ویا اکسید فلز مربوطه می باشد .

pH صابون حل شده در آب و علت آن؟

pH  صابون های معمولی  که در ساخت آن ها از NaOH ویا  KOH   استفاده شده باشد قلیایی است .زیرا دراثر آبکافت صابون درآب غلظت-OH افزایش می یابد . به عبارتی ساده تر  صابون ها ازیک اسید ضعیف و یک باز قوی تشکیل شده اند.

(RCOO- Na+(aq)  +  H2O (l)    →     Na+ (aq)  + OH-(aq)  +  RCOOH(aq