معرفی، کاربرد، و تصاویر وسایل و لوازم آزمایشگاه شیمی

برای اینکه در آزمایشگاه شیمی شروع به کار و فعالیت و انجام آزمایش کنیم، آشنا بودن با وسایل، لوزام و ابزار آزمایشگاهی و طرز کار با آن ها و همین طور کاربرد هر کدام از وسایل آزمایشگاهی شیمی بسیار ضروری به نظر می رسد و یکی از مهارت های هر شیمیست و هر کسی که در آزمایشگاه شیمی کار می کند شناخت دقیق هر کدام از وسایل آزمایشگاهی و نحوه کار با آن ها می باشد. در ادامه از سایت جم شیمی با کاربرد انواع وسایل آزمایشگاهی شیمی آشنا خواهید شد.

لوله ی آزمایش : لوله ای است برای نگه داری و گرم کردن محلول ها و مایعات و نباید در هنگام گرم کردن آن بیش از یک سوم ظرفیت آن را پرکرد. آن را ته گرد می سازند تا در برابر گرمای مستقیم آتش، نشکند.

برس لوله یا لوله شور: نوعی برس که برای شستن و تمیز کردن دیواره ی درونی لوله ی آزمایش کاربرد دارد. برای شستن لوله آزمایش، برس را درون لوله آزمایش قرار می دهند و می چرخانند.

جا لوله ی آزمایش: وسیله ای چوبی،پلاستیکی یا فلزی که برای نگهداری لوله آزمایش کاربرد دارد.

لوله گیر : وسیله ای فلزی یا چوبی که برای نگهداری لوله آزمایش به هنگام گرم کردن (لوله گیر فلزی) و گرفتن آن (لوله گیر چوبی) به کار می رود.

بشر: لیوان آزمایشگاهی که دارای دو نوع شیشه ای و پلاستیکی میباشد . از بشر برای برداشتن حجم معینی از مایعات و گرم کردن محلول ها ، تهیه محلول ها ، حل کردن مواد و انتقال محلول ها استفاده می گردد. بشر به اندازه های حجمی متفاوت موجود است. آن را روی سه پایه و توری نسوز قرار می دهند. برای تبخیر ،گرم کردن، صاف کردن و غیره… کاربرد دارد. با توجه به حجم آن مشخص می شود )مانند: ۰۶۶ سی سی، ۰۵۶ سی سی ، ۱۶۶۶ سی سی و …

ارلن مایر: ظرفی مخروطی شکل است که برای گرم کردن محلول ها و مایعات و یا نگهداری آنها وهمچنین برای همزدن مخلوط ها کاربرد دارد. (مانند: ۰۶۶ سی سی، ۰۵۶ سی سی ، ۱۶۶۶ سی سی و …)

قیف : وسیله ای شیشه ای ،پلاستیکی و … برای انتقال مایع ها از ظرفی به ظرف دیگر همچنین در صاف کردن و … به کار می رود.

قیف جداکننده (دکانتور) : از آن برای جدا کردن مایعاتی که مخلوط نشدنی اند همانند آب و نفت استفاده می شود.

شیشه ی ساعت :برای تبخیر سریع مایعات و محلول ها استفاده می گردد.

چراغ الکلی: گاهی به جای چراغ گازی به کار می رود. پیش از استفاده حتما باید فتیله را تا حدی درآوریم تا بخارهای الکل بیرون رود و چراغ منفجر نشود.

قاشقک (اسپاتول،کاردک) :وسیله ای است چینی یا فلزی ،مانند قاشق (با دو سر )که برای برداشتن مواد جامد از ظرفی و انتقال آن به ظرف دیگر کاربرد دارد.

آبفشان : ظرف محتوی آب مقطر است که برای شستشوی رسوب و یا اضافه کردن آب مقطر به کار می رود.

همزن شیشه ای : میله ی شیشه ای تو پر که برای مخلوط کردن محلول ها و یکنواخت کردن گرمای یک محل به کار می رود.

هاون چینی: برای له کردن و ساییدن مواد استفاده می شود. نباید دسته هاون را درون هاون بکوبیم.

بورت :یکی از وسایلی که برای اندازه گیری و برداشتن حجم معینی از مایعات به کار میرود. از متداول ترین انواع آن بورت شیردار است. براساس میلی لیتر درجه بندی میشود و صفر آن بالا ، ۱۶۶ آن در پایین قرار دارد.

بالن حجم سنجی ( بالن ژوژه) : از این بالن برای رقیق کردن محلول ها و یا تهیه ی محلول های استاندارد استفاده می شود. بر روی گردن باریک آن خط نشانه ی حلقوی وجود دارد که گنجایش حجمی را مشخص می کنند.

پی پت : برای برداشتن حجم معینی از مایعات به کار می رود ، صفر آن در بالاست. دارای دو نوع است : حباب دار و ساده. برای پر کردن آن بهتر است از پووار استفاده کرد.

پی پت پمپ (پووار) : از پووار برای مکش استفاده می شود اما در صورتیکه مواد سمی باشند قبل از استفاده از پووار باید از سالم بودن آن اطمینان حاصل کنیم و آنرا با آب امتحان کنیم. طرز استفاده: دکمه A برای خالی کردن هوای داخل پووار است. دکمه S برای مکش مواد سمی است. دکمه E برای خالی کردن مواد مکش شده است.

استوانه ی مدرج : استوانه ای است که پایه دارد و بر خلاف بورت و پیپت درجه بندی آن از پایین آغاز می شود. از آن برای اندازه گیری حجم معینی از محلول ها استفاده می شود. برای تعیین حجم اجسام جامد بی شکل نیز کاربرد دارد.

قطره چکان : برای برداشتن مقدار دقیق و کمی از مایعات و محلول ها مثل شناساگرها و همچنین برای برداشتن محلول هایی که بخار های سمی تولید می کنند و یا محلول هایی که هنگام ریختن ممکن است بر دست یا لباس بریزد استفاده می شود.

مبرد (سرد کننده) : برای سرد کردن بخار حاصل از تبخیر مایعات به کار می رود که بر روی دستگاه تقطیر بسته می شود.

ظرف پتری (پلیت) : برای نگه داری محلول ها و نمونه های میکروبی به کار می رود.

میله و پایه : برای بالا نگه داشتن وسایل معمولا به همراه گیره به کار می رود.

گیره : از آن برای نگه داشتن بیشتر وسایل(مانند: ارلن، بالن و … ) بر روی میله و پایه استفاده می گردد.

گیره ی بورت : از آن برای نگه داشتن بورت ، لوله آزمایش ، دماسنج و … استفاده می شود.

سه پایه : برای قرار دادن ظرف های ته صاف (مانند: ارلن و بشر و…) به طور غیر مستقیم برروی آتش کاربرد دارد. باید روی آن توری نسوز یا مثلث نسوز قرار داد.

توری نسوز : برای جلوگیری از تماس مستقیم آتش با ظرفی که می خواهیم آن را گرم کنیم ( مانند بشر و . . . ) ، ظرف را روی توری نسوز می گذاریم. در وسط توری، ماده ی سفید رنگی به نام “آزبست” وجود دارد که نسوز است.

پنس : برای برداشتن و نگه داشتن مقدار کمی ماده ی جامد بر روی آتش و … به کار می رود.

نکته ی 1 : روش درست خواندن سطح مایع در پیپت ، استوانه مدرج ، لوله آزمایش و … :

نکته ی 2 : واحد اندازه گیری حجم مواد مایع که بر روی وسایل آزمایشگاهی مانند پیپیت و بورت و بشر و … نوشته شده است یکسان بوده و به صورت میلی لیتر یا سی سی یا سانتی مترمکعب خوانده می شود.