روش های تشخیص اتانول از متانول

تشخیص الکل اتانول از متانول به دو روش فیزیکی و شیمیایی در آزمایشگاه شیمی و منزل قابل انجام می باشد. روش فیزیکی تشخیص اتانول از متانول تقریبی می باشد و به صورت دقیق نمی توان از آن برای شناسایی متانول در الکل ها و محلول های ضد عفونی استفاده کرد. در ادامه از جم شیمی به بررسی روش های تشخیص اتانول از متانول می پردازیم. باید تاکید کنیم که این روش ها برای الکل های خالص و یا درجه خلوص بالا است و هیچ روش خانگی مطمئن و صد در صدی برای تشخیص مخلوط اتانول و متانول ( خطرناک برای نوشیدن) وجود ندارد.

روش های تشخیص ساده الکل ها از هم دیگر

 نحوه تشخیص الکل خالص از ناخالص و تشخیص اتانول C₂H₅OH ( الکل طبی) از متانول CH₃OH الکل صنعتی

شعله سوختن متانول خالص آبی و شعله سوختن اتانول خالص زرد می باشد. شما می توانید پنبه ای آغشته به این دو الکل کنید و به صورت جداگانه تست کنید.

متانول هم از طریق خوراکی و هم طریق پوست سمی است و ایجاد مسمویت شدید می کند یعنی اینکه متانول از طریق پوست هم جذب بدن می شود. ایزوپروپیل الکل هم سمی است ولی از طریق پوست کاملا بی خطر می باشد و جذب نمی شود.

روش های شناسایی الکل به کمک تست شعله و برخی روش های آزمایشگاهی، مربوط به تست جداگانه این مواد و با درجه خلوص لازم برای هر یک از این دو ماده بصورت مجزا است و نباید آن را برای مخلوط های اتانول و متانول (الکل دست ساز) بکار برد. راه های فیزیکی ای مانند بو، رنگ و تفاوت رنگ شعله در سوختن برای تشخیص این دو ماده از یکدیگر وجود دارد. اما این روش ها صد درصد قابل اطمینان نیستند و برای تشخیص این دو ماده معمولا از روش های شیمیایی کمک می گیرند. با این که این دو ماده از نظر خواص اندکی با هم تفاوت دارند اما سمیت یکی از این دو باعث شده تا تشخیص دو ماده ی فوق از یکدیگر اهمیت بالایی پیدا نماید.

روش شناسایی شیمیایی اتانول و متانول ( آزمایشگاهی)

برای این منظور از تست یدوفرم استفاده می کنیم اگر دو محلول دارید که نمی دانید کدام متانول و یا کدام اتانول است لازم است این تست را انجام دهید.

روش کار:
10 قطره از اتانول و 10 قطره از متانول را در دو ظرف جدا بریزید سپس 10 قطره از معرف ید به هر دو ظرف اضافه کنید. 25 قطره از سدیم هیدروکسید به هر دو محلول اضافه نمایید. سپس محلول ها را هم بزنید تا رنگ تیره ی ید از بین برود و آن را حرارت دهید.

نتیجه: در طی این آزمایش، با گرم نمودن ظرف حاوی اتیل الکل (اتانول) در حضور سدیم هیدروکسید و ید رسوب زرد رنگی شکل می گیرد در حالی که این اتفاق برای ظرف حاوی متیل الکل (متانول) رخ نمی دهد و به واکنش یدوفرم پاسخ مثبت نمی دهد.

CH₃CH₂OH+I₂→CHI₃+HCOO–Na

تست شیمیایی با سدیم دی کرومات

آزمایش و تست الکل توسط بو یا شعله، روش های تضمینی و ایمنی نیست، با این وجود برای آزمایش بیشتر حضور متانول، می توانید دی کرومات سدیم را بر روی نمونه ای از الکل ها بریزید. برای انجام این کار، 8 میلی لیتر از محلول دی کرومات سدیم با 4 میلی لیتر سولفوریک اسید مخلوط کنید. به آرامی هم بزنید کنید تا مخلوط شود، سپس 10 قطره از محلول مخلوط شده را به یک لوله آزمایش یا ظرف کوچک دیگر حاوی الکل اضافه کنید. این ظرف را چند بار به آرامی چرخانده ، سپس هوا را از دهانه ظرف به سمت بینی خود هدایت کنید با این نکته که ظرف تقریباً 20 سانتی متر از صورت شما قرار گرفته است. به بویی که از دهانه لوله یا ظرف بیرون می آید توجه کنید: اگر تند و مجرک مخاط باشد، متانول در الکل وجود دارد. اگر رایحه غالب و میوه ای باشد، فقط اتانول موجود است.

تست متانول و اتانول با اسید بوریک ( خیلی دقیق نیست)

اگر به لوله آزمایش حاوی اتانول چند قطره بوریک اسید اضافه کنیم و سپس مقداری از آن محلول را به پنبه آغشته کنیم و پنیه را بسوزانیم شعله آبی خواهد بود و اگر این کار برای متانول انجام دهیم شعله سبز رنگ خواهد شد. پس می توان نتیجه گیری کرد که:

• شعله اتانول +بوریک اسید = آبی
• شعله متانول +بوریک اسید = سبز

نکته خیلی مهم: بوریک اسید تو متانول حل می شود و تشکیل تری متیل بورات می دهد البته یک واکنش تعادلی هست. با اتانول هم این واکنش اتفاق می افتاد با این تفاوت که تعادلش بیشتر به سمت واکنش دهنده ها می باشد و  این تست برای ترکیبات خالص هست برای مخلوط های متاتول با اتانول اصلا جواب نمی دهد و خیلی از مردم این تست انجام می دهند و استناد می کنند و ممکن است بخورند و کور می شوند.

اکسیداسیون با استفاده از پتاسيم پرمنگنات و پتاسیم دی کرومات

نتیجه اکسایش با استفاده از پتاسيم پرمنگنات KMnO₄

• رنگ متانول در محیط اسیدی : بی رنگ
• رنگ متانول در محیط خنثی : بدون تغییر
• رنگ متانول در محیط بازی : قهوه ای کم رنگ
• رنگ اتانول در محیط اسیدی : قهوه ای روشن
• رنگ اتانول در محیط اسیدی : قرمز تیره
• رنگ اتانول در محیط اسیدی : قهوه ای تیره

نتیجه اکسایس با استفاده از پتاسيم دي كرومات K₂Cr₂O₇

• رنگ متانول در محیط اسیدی : آبی متمایل به سبز
• رنگ متانول در محیط بازی : سبز فسفری
• رنگ اتانول در محیط اسیدی : آبی تیره
• رنگ اتانول در محیط اسیدی : آبی تیره