آنتی اکسیدان ها چه موادی هستند
آنتی اکسیدان ها Antioxidants چیست و در چه موادی وجود دارند. آنتی اکسیدان ها ترکیباتی هستند که فرایند اکسایش را مهار می کنند. اکسایش، یک واکنش شیمیایی است که می تواند رادیکال های آزاد تولید کند و از این طریق منجر به واکنش های زنجیره ای شود که ممکن است به سلول های موجودات زنده آسیب برساند . آنتی اکسیدان ها، این واکنش های زنجیره ای را متوقف می کنند. در ادامه از جم شیمی به بررسی انواع آنتی اکسیدان و شیمی آنتی اکسیدان ها می پردازیم.
آنتی اکسیدان ها را می توان به گروه های مختلفی تقسیم کرد:
1- آنتی اکسیدان های طبیعی (Natural Antioxidants): آنتی اکسیدان های طبیعی را می توان در میوه ها و سبزیجات یافت. این نوع آنتی اکسیدان ها به سه گروه تقسیم می شوند: ویتامین ها، کاروتنوئیدها و ترکیبات فنلی.
2- آنتی اکسیدان های مصنوعی (Synthetic Antioxidants): آنتی اکسیدان هایی هستند که در طبیعت ساخته نمی شوند، بلکه انسان ها از طریق فرایندهای شیمیایی آن ها را تولید می کنند. معروف ترینِ این آنتی اکسیدان ها عبارتند از: بوتیل هیدروکسی تولوئن (BHT)، بوتیل هیدروکسی آنیسول (BHA) و پروپیل گالات.
3- آنتی اکسیدان های درون زا (Endogenous Antioxidants): آنتی اکسیدان های درون زا توسط بدن ما ساخته می شوند و از منابع غذایی به دست نمی آیند. آنتی اکسیدان های درون زا با شروع بازسازی سلولی از داخل به خارج، تمامی آسیب های ناشی از رادیکال های آزاد را ترمیم می کنند. پنج آنتی اکسیدان درون زای بسیار قدرتمند، عبارتند از: گلوتاتیون(GSH)، آلفا لیپوئیک اسید(ALA)، سوپروکسید دیسموتاز(SOD)، کاتالاز و کوانزیم (CoQ10) (Q10).
4- آنتی اکسیدان های برون زا (Exogenous Antioxidants): آنتی اکسیدان های برون زا آنتی اکسیدان هایی هستند که آن ها را با خوردن غذاهای سرشار از آنتی اکسیدان و با مصرف مکمل ها، از رژیم غذایی خود دریافت می کنیم. این نوع از آنتی اکسیدان ها، برخی از آسیب های ایجاد شده توسط رادیکال آزاد را با تحریک کردن بازسازی سلول ها، از خارج به داخل ترمیم می کنند. برخی از نمونه های شناخته شده آنتی اکسیدان های برون زا، عبارتند از ویتامین های C ، A و E. اگرچه می توان آنتی اکسیدان های برون زا را از منابع غذایی به دست آورد، اما در دنیای مدرن امروز، برای خنثی کردن همه رادیکال های آزاد، دریافت آنتی اکسیدان های برون زا به میزان کافی از رژیم غذایی، تقریبا غی رممکن است. به همین دلیل است که مصرف مکمل های آنتی اکسیدانی بسیار ضروری است. گروه بندی های دیگری نیز از آنتی اکسیدان ها وجود دارد.
نحوه عمل آنتی اکسیدان ها:
آنتی اکسیدان ها، به صورت گروهی (در یک سامانه آنتی اکسیدانی) عمل می کنند، تا بدن ما را از اثرات مخرب رادیکال های آزاد در امان نگه دارند. تاکنون چهار سازوکار برای عمل آنتی اکسیدان ها شناخته شده است که از آن طریق، آنتی اکسیدان ها می توانند سرعت اکسایش لیپیدها را کاهش دهند:
- 1- هیدروژن دهی
- 2- الکترون دهی
- 3- اضافه شدن لیپید به آنتی اکسیدان
- 4- تشکیل یک کمپلکس بین لیپید و آنتی اکسیدان
- سازوکارهای اول و دوم، مهم ترینِ این سازوکارها هستند.
لینک کوتاه مطلب
1. Antioxidants and its functions in human body – A Review , Res. Environ. Life Sci. 9(11) 1328-1331 (2016)
2. John, W.H.: Antioxidants: Function, types and necessity of inclusion in pet foods.Can. Vet. J., 30: 682-684
(1989)