آبکافت آنیون حاصل از اسیدها و کاتیون حاصل از بازها

آبکافت به واکنش یک یون با آب یا قسمتی از آب (OH- یا H3O+ یعنی) که طی آن اسید یا باز اولیه با بار الکتریکی کمتر حاصل شود، آبکافت می گویند.ابتدا آبکافت یون های مثبت و منفی حاصل از یونش اسید یا باز را با ذکر قواعد و مثال بررسی می کنیم.

آبکافت کاتیون های حاصل از باز

•  آبکافت یا هیدرولیزکاتیون حاصل از بازهای ضعیف، هیدروکسید آب را جذب کرده و پروتون تولید می کنند در نتیجه خاصیت اسیدی دارند.
• کاتیون بازهای قوی، پایداری بالایی دارند و در محلول به صورت آب پوشی شده باقی می مانند و توانایی آبکافت ندارند.
• بازهای زیر قوی هستند و کاتیون آنها آبکافت نمی شوند:
  LiOH, KOH, NaOH, RbOH, Ca(OH)2, Sr(OH)2, Ba(OH)2
• کاتیون فلزات قلیایی و قلیایی خاکی از کلسیم به پایین آبکافت نمی شوند.
• آمین ها باز ضعیف هستند و کاتیون حاصل از آنها آبکافت شده و خاصیت اسیدی دارند مثلا یون آمونیوم آبکافت شده و خاصیت اسیدی دارد.

آبکافت آنیونهای حاصل از اسید

• آنیون حاصل از اسیدهای ضعیف آبکافت می شوند. این آنیونها، پروتون حاصل از آب را جذب کرده و یون هیدروکسید را افزایش می دهند و به محلول خاصت بازی می دهند.
• هر جه اسید ضعیفتر باشد، باز مزدوج آن ناپایدار بوده و خاصیت بازی (تمایل برای جذب پروتون) قویتری دارد و میزان آبکافت آن بیشتر است.
• چند نمونه آنیون های اسیدهای ضعیفی که آبکافت می شوند: فلورید، استات، سیانید، سولفات، فسفات، …..
• آنیون اسیدهای قوی پایداری بالایی دارند و در محلول به صورت آب پوشی شده باقی می مانند و تمایلی برای جذب پروتون ندارند.
• هر چه اسید قویتر باشد، آنیون آن باز ضعیفتری بوده و تمایل کمتری برای آبکافت دارند.
• اسیدهای H2SO4, HCl, HBr, HI, HNO3, HClO3, HClO4 قوی بوده و آنیونهای حاصل از آنها آبکافت نمی شوند یعنی آنیونیهای زیر:
  Cl, Br, I, NO3, ClO3, ClO4, HSO4

آبکافت یون آمونیوم

• محلول آمونیاک (NH3) باز ضعیفی یوده، در نتیجه اسید مزدوج آن یعنی یون آمونیوم (NH4 مثبت) اسید قویتری بوده و توانایی آبکافت دارد.
• یون آمونیوم با دادن یک پروتون به مولکول آب، یون هیدرونیوم محلول را افزایش داده و محلول را اسیدی می کنند.
• واکنش آبکافت آمونیوم:
  NH4 + H2O <=> NH3 + H3O
• یون آمونیوم چهار قلمرو الکترونی پیوندی دارد در نتیجه شکل هندسی آن چهاروجهی است.
• یون هیدرونیم 3 قلرو الکترونی پیوندی و یک قلمرو الکترونی ناپیوندی دارد، در نتیجه شکل هرم قاعده مثلثی دارد.