نکات کنکوری ایزوتوپ های عناصر در شیمی

نکات مهم و کنکوری از مبحث ایزوتوپ ها در شیمی دهم دبیرستان به صورت دسته بندی و طبقه بندی شده در ادامه از جم شیمی مطالعه نمایید. ایزوتوپ به اتم های یک عنصر که عدد اتمی یکسان، اما عدد جرمی متفاوت داشته باشند گفته می شود. بنابراین می توان نتیجه گرفت اختلاف ایزوتوپ ها در تعداد نوترون های هسته اتم های آن ها است. رادیوایزوتوپ ها هم از دیگر دسته ایزوتوپ ها در شیمی باشند که نوعی ایزوتوپ ناپایدار می باشند.

به ایزوتوپ های ناپایدار و پرتوزای یک عنصر، رادیو ایزوتوپ می گویند. رادیوایزوتوپ در واقع ایزوتوپ رادیو اکتیو از عنصر‌ها است. آن‌ ها در واقع در مورد اتم ‌هایی تعریف می‌ شوند که دارای ترکیبی از نوترون‌ ها و پروتون ‌های ناپایدار بوده و یا این که دارای انرژی زیادی در هسته خود هستند.

رادیو ایزوتوپ ‌ها چگونه تولید می ‌شوند

هسته‌ های ناپایدار رادیو ایزوتوپ می‌ توانند یا به ‌طور طبیعی تولید شوند و یا این که در نتیجه تغییر اتم به ‌طور مصنوعی ایجاد شوند. در بعضی از موارد برای تولید آن ‌ها از راکتور های هسته‌ ای و در سایر موارد از سیکلوترون استفاده می‌ شود. راکتور های هسته‌ ای بهترین و مناسب ‌ترین روش برای تولید رادیو ایزوتوپ های غنی از نوترون ازجمله مولیبدن 99 هستند، در حالی‌که بهترین و مناسب ‌ترین شتاب‌ دهنده برای تولید رادیو ایزوتوپ غنی از پروتون ازجمله فلوئور 18 سیکلو ترون است. یکی از بهترین و معروف ‌ترین مثال ها از رادیو ایزوتوپ ها که به ‌طور طبیعی تولید می‌ شوند اورانیوم است. 0.7 درصد از اورانیوم‌ هایی که به‌طور طبیعی ایجاد می‌ شوند، اورانیوم 238 است. بقیه پایدار نبوده و یا رادیو اکتیو هستند ازجمله اورانیوم 235 که سه نوترون در هسته خود کم تر دارد.

نکات مهم و طبقه بندی شده از ایزوتوپ ها در شیمی

• همه عناصر در طبیعت دارای بیش از یک ایزوتوپ هستند اما آلومینیوم،فسفر،نیتروژن و سدیم فقط یک ایزوتوپ دارند.
•  بیش‌ترین تعداد ایزوتوپ مربوط به زنون با 26 ایزوتوپ است که فقط 8 تا از آن‌ها پایدار هستند.
•  بیشترین تعداد ایزوتوپ‌های پایدار یک عنصر برابر با 10، و مربوط به قلع است.
• تعداد 26 عنصر تنها یک ایزوتوپ پایدار دارند که عنصر تک نوکلید نامیده می‌شوند.
• فرد یا زوج بودن تعداد پروتون‌ها، نوترون‌ها و مجموع آن‌ها تأثیر زیادی در پایداری هسته دارد.
•  سرعت واکنش که از ویژگی های شیمیایی است در ایزوتوپ ها متفاوت است.
• ایزوتوپ های پایدار ابزاری قابل اعتماد برای تعیین بسیاری از حقایق در مورد ترکیبات زمین شناسی از جمله سن و محل آنها هستند.
•  کاربرد ایزوتوپ های پرتوزا در کشاورزی، صنایع غذایی، کنترل آفات، باستان شناسی و پزشکی است.
• تاکنون 254 ایزوتوپ پایدار شناسایی شده‌اند که مربوط به 82 عنصر اول جدول تناوبی (به جز تکنسیم و پرومتیم) هستند.
•  ایزوتوپ‌هایی مانند کبالت 60 و رادیوم در توقف رشد سلول‌های سرطانی موثر هستند.
•  روسیه با تولید بیش از 150 نوع ایزوتوپ پایدار جزو کشور‌هایی هستند که بیشترین تولید ایزوتوپ‌های پایدار را دارند.