آموزش شیمی 2
نکات طبقه بندی شده مبحث عدد اکسایش
نکات طبقه بندی شده مبحث عدد اکسایش
تعیین عدد اکسایش یک اتم در ترکیب:
عدد اکسایش بارهایی هستند که به اتمهای موجود در یک ترکیب نسبت می دهیم، در این عمل برای ترکیبهای یونی فلز به اندازه ظرفیت خود در ترکیب دارای بار مثبت بوده و غیر فلز نیز به اندازه ظرفیت خود بار منفی می گیرد، این اعداد همان اعداد اکسایش آنها خواهد بود. اما در ترکیبات کووالانسی چون با انتقال کامل الکترون مواجه نیستیم، این بارها را نسبی فرض می کنیم، یعنی فرض می کنیم اتم الکترونگاتیوتر الکترون گرفته است و اتم دارای الکترونگاتیوی کمتر الکترون را از دست داده است، در این حالت شما فرض می کنید که پیوند موجود بین اتمها پیون یونی است و انتقال الکترون به طور کامل صورت گرفته است.
– قوانین ۷ گانه:
۱- مجموع عدد اکسایش اتمها در یک مولکول خنثی صفر است. که این مورد برای عنصرها در شکل مولکولی هم صادق است.( مثلا در مولکول HNO3 مجموع عدد اکسایش 1 هیدروژن 1 نیتروژن و 3 اکسیژن برابر صفر است و همچنین عدد اکسایش اکسیژن در حالت O2 شکل مولکولی عنصر آنرا نمایش میدهد صفر است.)
۲- مجموع عدد اکسایش اتمها در یک یون برابر است با بار آن یون. (مثلا در -NO3 مجموع عدد اکسایش سه اتم اکسیژن و یک اتم نیتروژن با -1 برابر خواهد شد.)
۳- برای عناصر گروه I در یک ترکیب همیشه عدد اکسایش ۱+ (مثبت یک) می باشد.
۴- برای عناصر گروه II در یک ترکیب همیشه عدد اکسایش ۲+ (مثبت دو) می باشد.
۵- عدد اکسایش هیدروژن در ترکیباتش با غیرفلزات همیشه ۱+ و در ترکیباتش با فلزات ۱- می باشد.
۶- فلوئور در تمام ترکیبات خود دارای عدد اکسایش ۱- است.
۷- عدد اکسایش اکسیژن در اغلب ترکیبات ۲- است مگر در ترکیب با فلوئور که ۲+ یا پراکسیدها مانند H2O2 که برابر است با ۱- یا در سوپراکسیدها مانند KO2 که برابر خواهد بود با 1/2-
– مثال حل شده:
عدد اکسایش اتم مرکزی را در ترکیبات زیر تعیین نمایید.
KNO3 – NaSO4- SO3- LiH2PO4 و 3-PO4
1- ابتدا ترکیب LiH2PO4 در نظر می گیریم. با توجه به مطالب گفته شده در ساختار لوویس می توانیم تشخیص دهیم که اتم مرکزی ما فسفر می باشد که عدد اکسایش آن مجهول است. از آنجایی که ترکیب خنثی می باشد مجموع اعداد اکسایش آن صفر است. پس یک معادله چند مجهولی تشکیل می دهیم و با توجه به قوانین هفتگانه پاسخ را تعیین می کنیم.
Li+2H+P+4O=0
۲- عدد اکسایش لیتم که متعلق به گروه I است با توجه به قانون ۳ برابر ۱+ است. پس داریم:
2H+P+4O+1=0
۳- عدد اکسایش هیدروژن با توجه به قانون ۵ برابر است با ۱+ . بنابراین داریم:
P+4O+2(1+)+1=0
۴- عدد اکسایش اکسیژن با توجه به قانون ۷ برابر است با ۲- :
P+4(-2)+2(+1)+1=0
5- حالا یک معادله داریم و یک مجهول که با حل آن می توان عدد اکسایش P را در این ترکیب بدست آورد.
P+(-8)+2+1=0
P-5=0
P=+5
لینک کوتاه مطلب
برای کپی کلیک کنید
