دانلود جزوه نامگذاری آلکانها

دانلود جزوه نامگذاری آلکان ها نامگذاری آلکانها، آلکان ها ترکیباتی سیرشده با فرمول کلی C_nH2_n+2 که تمام پیوندهای کربن – کربن از نوع یگانه هستند. این ترکیبات به علت واکنش پذیری بسیار کم به پارافین ها(میل واکنش کم) معروف هستند. ساده ترین آنها متان با فرمول CH₄ است و دومین آلکان اتان با فرمول C₂H₆ است.

 شکل هندسی متان     شکل هندسی اتان 

برای نامگذاری ترکیبات آلی از قواعد آیوپاک استفاده می شود. 

(IUPAC: International union pure and applied chemistry ) 

قواعد آیوپاک در نامگذاری ایزومرها در آلکان ها‏‏‏‏‏‏‏‏

 1- در صورتی که اتم‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏ های کربن به ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏صورت راست زنجیر (بدون شاخه) قرار گرفته باشند کافی است پیش از نام آلکان مربوطه، کلمه‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏ ی نرمال آورده شود.

(پنتان-n )  نرمال پنتان‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏           CH₃-CH₂-CH₂-CH₂-CH₃   

(n-هپتان) نرمال هپتان‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏ CH₃-CH₂-CH₂-CH₂-CH₂-CH₂-CH₃

2- در نام‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏گذاری آلکان‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏ های شاخه ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏دار ، ترتیب زیر رعایت می‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏ شود:

آ) انتخاب بلندترین زنجیر کربنی به عنوان زنجیر اصلی (زنجیری که بیش‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏ترین تعداد اتم کربن را دارا باشد)

تعداد کربن‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏ های زنجیر اصلی را به عدد یونانی بیان کرده و پسوند – ان اضافه می‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏ کنیم.

ب)طولانی‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏ ترین زنجیر شماره ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏گذاری می‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏ شود. شماره ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏گذاری کربن‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏ های زنجیر اصلی از طرفی که به شاخه نزدیک ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏تر باشد (به ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏طور کلی شماره‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏ گذاری همیشه از طرفی آغاز می ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏شود که به کربن متصل به شاخه، عدد کوچک‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏تری تعلق یابد.)

‏‏‏‏‏‏در صورت وجود چند شاخه، شماره ‏گذاری زنجیر اصلی به قسمی صورت می‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏ گیرد که مجموع شماره‏ ی کربن‏ های شاخه‏ دار کمترین مقدار باشد.

پ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏) در نوشتن نام، ابتدا شماره‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏ ی کربنی که شاخه به آن متصل است ‏‏‏‏‏‏‏‏(پس از نوشتن عدد، خط تیره می‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏ گذاریم‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏) سپس نام شاخه ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏ی مربوط (نام آلکیل مربوط‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏) و سپس نام هیدروکربن هم کربن با زنجیر اصلی را ذکر می‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏ کنیم‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏.

نکته: هرگاه شاخه ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏های متفاوت بر روی هیدروکربن قرار داشته باشند، رعایت حق تقدم ترتیب حروف الفبای لاتین ضروری است.‏‏‏‏‏‏‏ ( اعدادی که در وسط قرار می ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏گیرند قبل و بعد آن خط تیره می‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏ گذاریم.‏‏‏‏‏‏‏‏ )

 مثلاً شاخه “اتیل”(Ethyle) زود تر از شاخه “متیل” (Methyle) ذکر می شود.

 نکته: پیشوند تعداد شاخه تأثیری در تقدم آن ندارد.

مثلاً “اتیل” زودتر از “دی متیل” ذکر می شود.

به چند مثال زیر توجه کنید.

     3-متیل هگزان

  4-اتیل-3-متیل هپتان

3-اتیل-7،4-دی متیل نونان

 2-برمو-2-متیل پروپان

3-متیل هپتان

چند مثال: ترکیبات زیر را نامگذاری کنید.

 3-اتیل-2-متیل هگزان                    3- ایزوپروپیل هگزان

ترکیبات زیر را نامگذاری کنید.

(آ)   2-اتیل پنتان          (ب)  5-اتیل- 2،2-دی متیل نونان

 (پ) 3-اتیل-2-متیل هگزان (ت)   3،3،2،2-تترا متیل پنتان