خواص و ویژگی های مهم سه پلی ساکارید نشاسته، سلولز و گلیکوژن
نشاسته و سلولز و گلیکوژن سه 3 تا از پلی ساکاریدهای مهم و حیاتی می باشند که شباهت ها و تفاوت های اساسی در ساختار و ویژگی های ساختاری خود دارند که در ادامه از جم شیمی آن ها را مورد بررسی قرار می دهیم. تفاوت نشاسته و گلیکوژن و سلولز در ادامه به طور کامل شرح داده شده است.خواص و ویژگی های مهم سه پلی ساکارید مهم نشاسته، سلولز و گلیکوژن و تفاوت ها و شباهت های سه پلی ساکارید مهم
هر سه این پلی ساکارید از گلوکز تشکیل شده اند اما از نظر روش اتصال گلوکز به هم و ساختار فضایی متفاوت هستند. مولکول نشاسته حالت مارپیچی دارد و از نظر ساختمان شباهت زیادی به گلیکوژن دارد. و هر دو نقش ذخیره گلوکز را انجام می دهند. گلوکز مولکول کوچکی است که به راحتی در آب حل می شود و با مواد دیگر وارد واکنش می شود و از بین می رود از این رو مولکول های گلوکز به هم وصل شده و مولکول های بزرگ نشاسته و گلیکوژن را می سازند تا گلوکز ذخیره شده و از بین نرود. در گیاهان گلوکز به صورت نشاسته ذخیره می شود و در جانوران گلوکز به صورت گلیکوژن ذخیره می شود.اما سلولز یک مولکول خطی است و حالت مارپیچی مولکول های نشاسته و گلیکوژن را ندارد .بر خلاف نشاسته و گلیکوژن که وظیفه ذخیره گلوکز رو به عهده دارند .سلولز وظیفه ساختاری دارد و در ساختمان دیواره سلولی گیاهان کاربرد دارد.
مقایسه نیروهای جاذبه بین مولکول های نشاسته وسلولز :
درهردو پیوند هیدروژنی ، نیروهای واندروالسی ازنوع دوقطبی – دوقطبی وازنوع دوقطبی نشری – دوقطبی نشری(لاندون) وجوددارد . البته در نشاسته بیشتر دوقطبی و کمتر هیدروژنی در سلولز بیشتر هیدروژنی (چون سلولز زنجیری تراز گلوکز است)
همچنین چون سلولز و نشاسته درشت مولکول هستند ، پس نیروی دوقطبی القایی – دوقطبی القایی (لاندون) در آن ها نسبتا زیاد است. پيوند گليكوزيدي همان پيوند كوالانسی هست كه دو مولكول گلوكز را به هم متصل مى كند ، يعني همان پيوند های پل اكسيژنی. در حقيقت پيوند گوليكوزيدي باعث بوجود آمدن زنجيره های پلی مری در نشاسته يا سلولزاست .
تفاوت ها و شباهت ها
هر سه این پلی ساکارید ها از گلوکز ساخته شده اند اما از نظر روش اتصال گلوکز ها به هم و ساختمان فضایی متفاوت هستند.
در مورد نشاسته مولکول آن حالت مارپیچی دارد.
نشاسته از دو جزء تشکیل شده است شامل ، 80درصد آمیلوپکتین و 20درصد آمیلوز می باشد
1- آمیلوز: رشته مارپیچی آمیلوز بدون شاخه و انشعاب است.
2- آمیلوپکتین: که دارای انشعاب است.
شباهت گلیکوژن با نشاسته :
ساختمان گلیکوژن ، شباهت زیادی به نشاسته دارد و هر دو نقش ذخیره گلوگز را انجام می دهند.
گلوکز مولکول کوچکی است به راحتی در آب حل می شود و با مواد دیگر ترکیب می شود و از بین می رود. برای اینکه این اتفاق نیفتد مولکول های گلوکز به هم متصل می شوند و مولکول های بزرگ نشاسته و گلیکوژن را می سازند تا گلوکز ذخیره شود و از بین نرود.
تفاوت نشاسته با گلیکوژن :
نشاسته وظیفه ذخیره گلوکز در گیاهان را بر عهده دارد. اما گلیکوژن وظیفه ذخیره گلوکز را در جانوران و قارچ ها را برعهده دارند. تفاوت دیگر اینست که انشعابات و شاخه ها در گلیکوژن بیشتر از نشاسته است.
تفاوت سلولز با نشاسته :
سلولز یک مولکول خطی است و حالت مارپیچی مولکول های نشاسته و گلیکوژن را ندارد. مولکول سلولز برخلاف مولکول های گلیکوژن و آمیلوپکتین شاخه و انشعاب ندارد.
تفاوت دیگر این است که سلولز برخلاف نشاسته و گلیکوژن که وظیفه ذخیره گلوکز را برعهده دارد وظیفه ساختاری دارد و در ساختمان دیواره سلولی گیاهان به کار می رود.
خواص و ویژگی های مهم سه پلی ساکارید نشاسته، سلولز و گلیکوژن یکی از موضوعات مطرح شده در کتاب شیمی یازدهم می باشد.
